SKLEROTERAPIA NACZYŃ ŻYLNYCH

- pajączków żylnych, żył siatkowatych lub żylaków kończyny dolnej

Informacja ogólna o zabiegu:

Pajączki żylne są wewnątrzskórnymi poszerzeniami splotu żylnego, powstającymi zazwyczaj na powierzchniach ud oraz podudzi. Mogą układać się w formie rozgałęzionych, prostych bądź krzaczasto rozgałęzionych drobnych naczyń - zwykle koloru niebieskiego, niebiesko - czerwonego lub czerwonego.

Żyły siatkowate to wąskie, kręte naczynia zlokalizowane w tkance podskórnej widoczne pod postacią niebieskich i niebiesko - zielonkawych naczyń żylnych.

Żylaki, to większe (co najmniej 3 mm) poszerzenia naczyń żylnych, widoczne w obrębie kończyn dolnych pod postacią poskręcanych żył.

Pajączki i żyły siatkowate to znacznym stopniu problem estetyczny. Mogą im jednak towarzyszyć dolegliwości związane z niewydolnością układu żylnego takie, jak bóle, uczucie ciężkości lub zmęczenia w obrębie kończyn dolnych. Podobne lub też często bardziej nasilone dolegliwości towarzyszyć mogą obecności żylaków kończyn. Wraz z postępem choroby pojawiają się często stany zapalne skóry, która z czasem, zarówno nad żylakami, jak i w dolnej części goleni przybiera ciemniejszy odcień. Mogą pojawić się zmiany troficzne skóry pod postacią jej przebarwienia, pogrubienia i stwardnienia a nawet owrzodzenia żylnego goleni.


Opis przebiegu proponowanej procedury / zabiegu:

Zabieg polega na nakłuciu naczynia igłą a następnie wstrzyknięciu do jego światła leku (substancji chemicznej) powodującej podrażnienie ściany naczynia i jego obkurczenie a następnie reakcję zapalną prowadzącą do zamknięcia światła żyły i jej zarośnięcia. Klinicznie skutkuje to zmniejszeniem lub nawet całkowitym zniknięciem pajączków żylnych czy żylaków, co jednak nie zawsze jest osiągane - skuteczność zabiegu różni się pomiędzy pacjentami i zależy od charakteru i stopnia zaawansowania zmian. Czasami naczynia pozostają drożne i nie zarastają, wymaga to powtórzenia, czasem kilkakrotnego zabiegu lub zastosowania innych metod.

Leczenie przy pomocy skleroterapii może być wykonane w trakcie jednej lub kilku sesji. Zależy to od rozległości i wielkości zmian oraz od skuteczności leczenia. O zakresie wykonywanego zabiegu, jak również prawdopodobnej liczbie sesji skleroterapii poinformuje Panią/Pana lekarz. W przypadku rozległych zmian musimy pamiętać o ograniczeniach dotyczących objętości leku, który można podać w trakcie jednej sesji.

Dalsza opieka pozabiegowa sprawowana jest ambulatoryjnie. Częstotliwość wizyt ustala lekarz opiekujący się Panią/Panem w poradni. Konieczna jest ścisła współpraca z lekarzem po zabiegu.

Powyższy opis dotyczy niepowikłanego i standardowego przebiegu zabiegu oraz okresu pozabiegowego powinniście Państwo być świadomi, że zabieg jest zawsze związanay z ryzykiem powikłań, zarówno tych wymienionych w dalszej części tej zgody, jak i innych, rzadziej występujących, trudnych do przewidzenia.


Opis innych dostępnych metod leczenia:

a) Leczenie farmakologiczne – nie spowoduje zniknięcia pajączków lub żylaków, i w sytuacji, gdy wskazane jest leczenie zabiegowe, nie powinno go zastępować. Głównym wskazaniem do leczenia farmakologicznego jest obecność takich objawów, jak bóle, uczucie ciężkości i zmęczenia, obrzęki oraz inne objawy towarzyszące przewlekłym chorobom układu żylnego.

b) Wewnątrzżylne zamykanie żyły odpiszczelowej lub odstrzałkowej. Metody te polegają na zamknięciu światła żyły w drodze ablacji termicznej. Wykorzystuje się energię światła lasera, pola magnetycznego o radiowej długości fali lub pary wodnej. Metody te polegają na wprowadzeniu (poprzez nakłucie) do światła żyły specjalnych sond, które następnie stopniowo wysuwa się. Dostarczana przez sondę do światła żyły energia termiczną uszkadza ścianę żyły powodując w efekcie zamknięcie jej światła i zwłóknienie naczynia. W naszym kraju żadna z metod ablacji termicznych nie jest refundowana.

c) Terapia uciskowa (kompresjoterapia) - polega na stosowaniu wyrobów zapewniających stopniowany ucisk kończyny dolnej. Metoda ta nie usuwa żylaków, powoduje jednak zmniejszenie nadciśnienia żylnego w układzie żylnym i łagodzi dolegliwości w trakcie jej stosowania. Wyroby uciskowe są dobierane indywidualnie i powinny być stosowane w zalecanej przez lekarza klasie ucisku. Nie są w Polsce refundowane.

d )Leczenie przy wykorzystaniu lasera – aplikacja światła laserowego na skórę powoduje termiczne uszkodzenie obecnych w niej komórek i naczyń. Dzięki temu osiągnąć można podobny efekt, jak w przypadku skleroteriapii – zamknięcie naczyń żylnych lub pajączków żylnych. Należy podkreślić jednak, że im większe naczynie chcemy zamknąć, tym większa energia fali laserowej będzie potrzebna, co wpływać może na większe dolegliwości bólowe oraz ryzyko oparzenia skóry. Zabieg laseroterapii daje największe korzyści, gdy przed podjęciem tego rodzaju leczenia usunięte zostają lub zamknięte duże naczynia żylne będące źródłem napływu krwi do poddawanych laseroterapii zmian.

e) Leczenie chirurgiczne – polega na usunięciu żylaków i jeśli to konieczne i możliwe niewydolnych naczyń żylnych będących przyczyną żylaków. Zabieg jest inwazyjny, może być wykonany w znieczuleniu miejscowym, ogólnym lub przewodowym. Zawsze pozostawia blizny. Pajączków nie można leczyć w ten sposób


Dające się przewidzieć następstwa zabiegu i możliwe powikłania:

Pomimo dużego doświadczenia i staranności ze strony zespołu zabiegowegow czasie zabiegu i po nim może dojść do powikłań, które przeważnie są natychmiast rozpoznawane i leczone. Wymienione powikłania mogą pojawić się w przebiegu poozabiegowym u każdego pacjenta, jednak ich ogólna częstość nie jest wysoka. Ich liczba zwiększa się u chorych na cukrzycę, pacjentów powtórnie operowanych i osób otyłych. typowe dla okresu pozabiegowego objawy miejscowe.

Najczęstsze powikłania: miejscowe zaczerwienienie lub obrzęk (pokrzywka), świąd skóry, krwiaki i siniaki w skórze kończyny – mają charakter przejściowy.

Blizny – Każde postępowanie chirurgiczne powoduje powstawanie blizn, które czasami nie są ładne. Nieprawidłowe blizny mogą powstawać na skórze lub dotyczyć głębiej położonych tkanek. Blizny mogą mieć kolor różniący się od koloru otaczającej skóry. W celu korekcji tych blizn może być konieczny zabieg. Czasami dochodzi do powstawania małych skórnych torbieli w miejscu szwów.

Ból po zabiegu ustępuje po paru godzinach – Przewlekły ból jest bardzo rzadkim powikłaniem. Po lekach przeciwbólowych nie wolno prowadzić samochodu, nie wolno podejmować ważnych decyzji, nie wolno pić alkoholu.

Krwawienie – występuje rzadko. Jest możliwe w trakcie lub po zabiegu Jeżeli krwawienie występuje po zabiegu to wymaga szybkiego leczenia lub operacji. Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia krwawienia nie można zażywać aspiryny i leków przeciwzapalnych co najmniej 7-14 dni przed planowanym zabiegiem. Nadciśnienie jeżeli nie jest leczone może powodować krwawienie podczas lub po zabiegu. Stosowanie ziół oraz suplementów diety może także powodować wzrost ryzyka krwawienia. Nadmierna ilość krwi zgromadzona pod skórą (krwiak) może spowodować opóźnione gojenie i powstanie nieprawidłowych blizn.

Infekcja – jest bardzo rzadkim powikłaniem po tego typu zabiegach. Jeśli wystąpi infekcja leczenie polega na podawaniu antybiotyków. Jeżeli infekcja nie reaguje na leczenie antybiotykami, może być konieczny dodatkowy zabieg.

Uszkodzenie głębiej położonych struktur – Podczas zabiegu może dojść do uszkodzenia głębiej położonych struktur takich jak nerwy, naczynia krwionośne, mięśnie. Uszkodzenia te mogą być przejściowe lub na zawsze.

Reakcje alergiczne – rzadko występują reakcje alergiczne na szwy, preparaty stosowane miejscowo, obłożenie. Reakcje ogólnoustrojowe są bardzo poważne i są zwiazane z rekcją na leki. Reakcje alergiczne mogą wymagać dodatkowego leczenia.

Przedłużone gojenie – Możliwe jest rozejście się rany lub przedłużone gojenie rany. Pacjenci palący papierosy mają większe ryzyko wystąpienia martwicy skóry lub komplikacji związanych z gojeniem się rany.

Znieczulenie – Zarówno ogólne, jak i miejscowe znieczulenie niesie ze sobą pewne ryzyko. Mogą to być zarówno powikłania, jak i śmierć.

Wstrząs – występuje niezmiernie rzadko i związany jest z dużą utratą objętości krwi. Wymaga natychmiastowego leczenia.


Powikłania odległe związane z proponowanym leczeniem zabiegowym:

Rzadszymi powikłaniami skleroterapii są:

przebarwienia skóry - u 7-30% pacjentów, ustępujące w ciągu 6-12 miesięcy, bardzo rzadko mogą utrzymywać się przewlekle. rozszerzenie naczyń włosowatych („matting”), występujące u 2-10% pacjentów

miejscowa martwica skóry (występuje bardzo rzadko, zostawia często blizny)

zakrzepica żył głębokich - objawy to najczęściej obrzęk i ból kończyny, może być powikłana zatorowością płucną. Objawy zatorowości to nagła duszność, ból w klatce piersiowej, krwioplucie, spadek ciśnienia tętniczego krwi, przyśpieszenie czynności serca, utrata przytomności, zatrzymanie akcji serca a nawet zgon

zakrzepica lub zapalenie żył powierzchownych kończyn dolnych – najczęściej pod postacią zaczerwienienia i bolesnego zgrubienia w przebiegu naczyń – może trwać kilka tygodni, czasami leczymy w drodze trombektomii, czyli nakłucia lub nacięcia naczynia i usunięcia skrzepliny.

wznowa żylaków lub pajączków po zabiegu – najczęściej ma związek z dalszym rozwojem choroby, która ma charakter postępujący i nasila się wraz z wiekiem pacjenta.

brak efektu, czyli zachowanie niezmienionej średnicy i przepływu - może wymagać powtórzenia zabiegu.


Opis możliwych następstw w przypadku rezygnacji z proponowanego leczenia:

Jeżeli wskazaniem do zabiegu były pajączki, żyły siatkowate lub małe żylaki a ich obecność jest związana z niewielkimi zaburzeniami krążenia żylnego, rezygnacja z wykonania zabiegu skleroterapii nie wiąże się z istotnym ryzykiem pogorszenia stanu zdrowia. Jeżeli wskazaniem do wykonania skleroterapii było owrzodzenie żylne, duże żylaki lub żylaki nawrotowe, rezygnacja z zabiegu może przyczynić się do dalszego postępu choroby. Obecność coraz większych żylaków sprzyja również powstawaniu często niebezpiecznej dla życia i zdrowia pacjenta zakrzepicy żylnej.


Czynniki zwiększające ryzyko powikłań ze strony pacjenta:

Na ryzyko zabiegu mają wpływ stan ogólny chorego oraz choroby współistniejące oraz choroby przebyte. Na ryzyko infekcji, szczególnie narażenie są chorzy tuż po przebytych infekcjach, nosiciele bakterii (nos, gardło, zęby próchnicze, infekcje dróg moczowych, ginekologiczne, skóry i paznokci). Bliznowce pooperacyjne mogą tworzy się u chorych ze skłonnościami do tego - blizny po wcześniejszych zabiegach. U chorych na cukrzycę istnieje większe ryzyko infekcji i gojenia rany. U chorych z osłabioną odpornością lub zażywających leki immunosupresyjne istnieje większe ryzyko infekcji.


Przygotowanie do zabiegu:

Przed zabiegiem należy wykonać badania krwi: morfologia oraz układ krzepnięcia (APTT, PT)

Około 7 dni przed zabiegiem należy odstawić leki zwiększające ryzyko krwawienia: warfin i pochodne, preparaty kwasu acetylosalicylowego (Aspiryna, Polopiryna, Acard)

Ograniczyć spożywanie alkoholu i kawy na około 24h przed zabiegiem Zrezygnować z opalania oraz wizyt w solarium na około 2-3tyg. przed zabiegiem

Pacjenci z cienką, pergaminową skórą i dużą tendencją do siniaczenia około 7 dni przed zabiegiem mogą przyjmować Rutinoscorbin, Cyclonamine w celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia znacznego zasinienia powiek po zabiegu

W dniu zabiegu nie należy stosować preparatów natłuszczających oraz nawiązujących oraz powstrzymać się od nakładania makijażu w okolicy poddanej zabiegowi

Rano w dniu zabiegu należy umyć okolicę operowaną łącznie ze wszelkich zabrudzeń, smarów, kurzu, lakieru do paznokci itd. oraz odkazić kilkukrotnie Ocatniseptem


Najważniejsze informacje po zabiegu:

O sposobie postępowania poinformuje Panią/Pana lekarz, zwracając uwagę na informacje dotyczące:

- poruszania się (chodzenia) oraz rehabilitacji,
- ewentualnego leczenia przeciwbólowego,
- okresu stosowania terapii uciskowej,
- sposobu pielęgnacji skóry operowanej okolicy,
- stosowania profilaktyki przeciwzakrzepowej (o ile jest to potrzebne, otrzyma Pani/Pan receptę na heparynę drobnocząsteczkową),
- terminu wizyty kontrolnej.

Zlecone leki należy stosować zgodnie z zaleceniami lekarza. O właściwym sposobie stosowania kompresjoterapii poinformuje lekarz.

Bezpośrednio po zabiegu zalecamy pozostawienie na kończynie wyrobu uciskowego także w nocy, następnie nosimy ją w ciągu dnia a na noc zdejmujemy. Rezygnacja lub nieprawidłowe stosowanie wyrobów uciskowych po zabiegu może skutkować większą skłonnością do przebarwień skóry.

Po powrocie do domu nie zaleca się unieruchomienia – można i należy chodzić, jak również wykonywać czynności domowe. W większości przypadków w dniu kolejnym można udać się do pracy – prosimy o zapytanie lekarza prowadzącego o możliwość podjęcia pracy.

- Należy unikać ekspozycji skóry na wysokie temperatury (np. gorące kąpiele).

- Wieczorem w dniu zabiegu oraz dnia następnego należy powstrzymać się od nadmiernego wysiłku fizycznego, zalecana jest pozycja półleżąca na wznak z lekko uniesioną głową. Nadmierna aktywność, schylanie się, dźwignie oraz natężona praca wzrokowy w pierwszym tyg. po zabiegu sprzyjają nasileniu obrzęku pozabiegowego oraz wydłużają czas gojenia.

- Miejsce rany należy przemywać 2x dziennie preparatem odkażającym (np. Octanisept spray) delikatnie nie naciągając skóry tak, aby rana się nie rozeszła. Niewskazane jest w tym czasie stosowanie żadnych maści i kremów.

- Obrzęk, podbiegnięcia krwawe, zasinienie są naturalną reakcją. Pojawić się mogą w pierwszych dniach po zabiegu i ustępują samoistnie zwykłe w ciągu 10-14dni. W przypadku znacznego nasilenia zmian po zabiegu można zastosować preparaty uszczelniające ogólnie (Rutinoscorbin, Troxerutin) lub miejscowe (maść z heparyną, preparaty z Arnicą)

- Ból mogący pojawić się po zabiegu jest zwykle nieznaczny, pacjenci podają raczej wrażenie „ściągania” i na ogół nie wymaga stosowania leków przeciwbólowych.

- W miejscu cięcia pozostaje zaczerwienienie skóry, organizuje się blizna, która wymaga regularnego natłuszczania oraz delikatnego masażu. Można w tym celu zastosować preparaty przyspieszające gojenie (np. żel Contractubex, Cicatridina, Cicaplast)

- W okresie około 3-4 tyg. po zabiegu nie korzystamy z basenów, saun, kąpieli w naturalnych zbiornikach wodnych, nie przebywamy w pomieszczeniach o zwiększonym zapyleniu

- Należy chronić skórę przed słońcem/solarium przez cały okres gojenie do momentu zaniku blizny pooperacyjne, zwykle jest to okres 2-3msc. lecz czas ten jest zmienny osobniczo i zależny od stanu zdrowia, kondycji skóry oraz miejscowych warunków anatomicznych. W okresie tym wskazane jest używanie kremów z filtrem UV.


Możliwe postępowanie towarzyszące zabiegowi oraz okoliczności je uzasadniające:

W trakcie zabiegu może dojść do sytuacji wymagającej zastosowania dodatkowej procedury postępowania nie uzgodnionej przed zabiegiem z pacjentem.

- Wystąpienie komplikacji w trakcie zabiegu lub w okresie pozabiegowym może spowodować konieczność wykonania dodatkowych zabiegów, nie omawianych wcześniej z pacjentem.

- Dodatkowe leczenie w przypadku wystąpienia powikłań tzn. wykonanie dodatkowej procedury lub zastosowanie innego leczenia.

- Nawet kiedy ryzyko wystąpienia powikłań nie jest duże i dochodzi do nich rzadko, należy liczyć się z możliwością ich wystąpienia i zabiegami mającymi na celu poprawę ich wyniku.